Istrazivanje o broju zrtava u agresiji na BiH 2

Osamnaestog decembra 1992. Generalna skupstina UN-a je usvojila posebnu rezoluciju o situaciji u Bosni I Hercegovini {BiH} u kojoj se na vise mjesta kaze da je izvrsena agresija na BiH i koristi se termin genocid. Medjunarodni sud pravde u Haagu je u dva navrata, aprila i septembra 1993, donio posebne, Privremene mjere u kojima se, izmedju ostalog, tvrdi da u BiH nije rijec o gradjanskom ratu, vec o klasičnoj oružanoj agresiji, odnosno zločinu protiv mira i sigurnosti čovječanstva, što znači da se radi o meÄ‘unarodnom oružanom sukobu, u okviru koga je na okupiranim teritorijama nezavisne i univerzalno priznate Republike Bosne i Hercegovine, članice Organizacije ujedinjenih nacija, kao i u gradovima pod opsadom, nad Bošnjacima  izvršen genocid i drugi masovni oblici zločina.

Agresija na Republiku Bosnu i Hercegovinu i genocid nad Bošnjacima čine suštinu zajedničkog zločinačkog poduhvata države Savezne Republike Jugoslavije, odnosno Srbije i Crne Gore, od septembra 1991. do kraja 1995, i države Republike Hrvatske, od kraja 1991. do 18. marta 1994, njihovih državnih, vojnih i policijskih rukovodstava, te njihovih petokolonaša, kolaboracionista i plaćenika u Bosni i Hercegovini. Namjera tog zločinačkog čina imala je za cilj osvajanje, podjelu i uništenje Republike Bosne i Hercegovine kao države, te “konačno rješenje” muslimanskog pitanja - istrebljenje Bošnjaka ili njihovo svoÄ‘enje na beznačajnu etničku skupinu.

 

Genocid nad Bošnjacima izvršen je u ambijentu agresije na nezavisnu, meÄ‘unarodno priznatu državu Bosnu i Hercegovinu, članicu Ujedinjenih nacija i putem troipogodišnje okupacije velikog dijela njene državne teritorije. OsuÄ‘eni ratni zločinac Biljana Plavšić je na 17. sjednici Skupštine Republike Srpske, održane od 24. do 26. jula 1992, izjavila da je 70% teritorije Bosne i Hercegovine osvojeno. Radovan Karadžić je na 34. zasjedanju Skupštine Republike Srpske, održane od 27. avgusta do 1. oktobra 1993, izjavio: “A sačuvali smo 250.000 mjesta životnog prostora gdje su muslimani živjeli”. Slobodan Milošević je 15. aprila 1994, na sjednici Vrhovnog savjeta odbrane Savezne Republike Jugoslavije, pored ostalog, izjavio: “ … naše snage kontrolišu 72% teritorije” Bosne i Hercegovine.

 

Republika Bosna i Hercegovina, meÄ‘unarodno priznata država i članica Ujedinjenih nacija, za vrijeme agresije i genocida imala je ogromne žrtve. Ukupan broj ubijenih, prisilno protjeranih, ranjenih i drugih oblika zločina protiv čovječnosti i meÄ‘unarodnog prava u Republici Bosni i Hercegovini još uvijek nije konačno naučno utvrÄ‘en. U dosadašnjim istraživanjima samo broj ubijenih se kreće u rasponu od 25.000 do 328.000.

 

Istraživači ICTY-a, temeljeći svoje podatke i na rezultatima istraživanja Instituta za istraživanje zločina protiv čovječnosti i meÄ‘unarodnog prava Univerziteta u Sarajevu, ocjenjujući ih kao pouzdane i vjerodostojne, a izvore relevantne, procijenili su 2003. godine minimalnu cifru “ukupnog broja direktno uzrokovanih ratom u Bosni i Hercegovini” na 102.622 osoba, od čega 55.261 (54%) civila i 47.360 (46%) vojnika, a januara 2010. godine 104.723 osobe (62.626 vojnika i 42.106 civila), naglašavajući da su ti podaci još uvijek nepotpuni. U njihovu analizu nisu uključeni podaci o svim slučajevima smrti direktno izazvanih ratom u Bosni i Hercegovini, kao ni smrtni slučajevi koji su bili rezultat teških životnih uslova.

 

Pored masovnih i pojedinačnih ubistava, izvršeni su i drugi brojni oblici zločina protiv čovječnosti i meÄ‘unarodnog prava, od kojih ovom prilikom navodimo:

- nekoliko stotina hiljada ranjenih, od čega nekoliko desetina hiljada djece;

-      više stotina hiljada zatočenih u preko 650 koncentracionih logora i drugih mjesta zatočenja;

-      nekoliko desetina hiljada silovanih i seksualno zlostavljanih žena, djece pa i muškaraca;

-      iz svojih domova je, u panici, strahu i haosu, protjerano sa svojih staništa oko 2.200.000 osoba (1.170.000 su izbjeglice i oko 1.030.000 raseljena lica), što čini više od jedne polovine ukupnog stanovništva Republike Bosne i Hercegovine po Popisu od marta 1991;

-      1.370.000 lica je sa teškim psihičkim povredama;

-      velikosrpski agresor je u gradovima pod opsadom i sigurnim zonama Ujedinjenih nacija, kao i mnogim naseljima u blizini fronta, nametnuo takve uslove života koji su imali za cilj potpuno ili djelimično uništenje ciljne grupe;

-      više desetina hiljada (lica) je, zbog teških uslova agresije i genocida, umrlo usljed povećanog mortaliteta stanovništva;

-      više desetina hiljada (lica) je, zbog teških uslova agresije i genocida, bitno i značajno  smanjeno usljed odsustva prirodnog priraštaja stanovništva;

-      440.000 izbjeglica nije se ni nakon 12 godina vratilo u zemlju;

-      agresor je u pojedinim mjestima i krajevima prisilno prevodio muslimane u pravoslavnu vjeru. O tome postoje svjedočenja graÄ‘ana iz Kalimanića, Rogatice, Bjelimića, Foče, Kozarca, Semberije i drugih mjesta;

-      agresor je opljačkao, porušio, sistematski uništio i izbrisao tragove na oko 1.200 objekata islamske arhitekture, meÄ‘u kojima su brojne džamije, mektebi, tekije, turbeta i druge sakralne graÄ‘evine, meÄ‘u kojima je i mnogo onih koje imaju neprocjenjivu historijsko-kulturnu, umjetničku i naučnu važnost i koje su nenadomjestive. Istovremeno, srpsko-crnogorski fašisti uništili su ili oštetili više od 500 vjerskih objekata katoličke crkve i nekoliko jevrejskih;

-      agresor je opljačkao, porušio i popalio na stotine hiljada stambenih objekata. Procjenjuje se da je uništeno i oštećeno izmeÄ‘u 60 do 70% ukupnog broja stambenih jedinica u Republici Bosni i Hercegovini. Razoreni su i uništeni mnogi infrastrukturni objekti u oblasti saobraćaja i veza (željeznička i putna infrastruktura, PTT saobraćaj i RTV);

-      agresor je opljačkao, razorio i uništio mnoge industrijske objekte, poljoprivredna dobra, hotele, motele i turističke centre, te bezbroj malih zanatskih i trgovačkih radnji u privatnom vlasništvu. Procjenjuje se da je uništeno i oštećeno izmeÄ‘u 50 do 60% industrijskih objekata;

-      velikosrpski zločinci uništili su oko 55% zdravstvenih objekata, čime je iz upotrebe izbačeno na hiljade bolničkih kreveta. Ubijeno je 349 ljekara i drugih zdravstvenih radnika, uglavnom na radnom mjestu (samo na području Sarajeva 47). Uništeno je oko 400 sanitetskih vozila;

-      meÄ‘u najtežim rezultatima agresije je i razaranje i uništenje gotovo svih obrazovnih, naučnih, kulturnih i sportskih objekata. Dovoljno je u tom pogledu spomenuti činjenicu da je agresor granatirao i zapalio Nacionalnu i univerzitetsku biblioteku u Sarajevu (zbirku periodičnih publikacija sa više od 30.000 naslova iz svih oblasti nauke i ljudskog života uopće. Periodika je imala blizu pola miliona tomova, a u Vijećnici je bilo i oko 850.000 monografskih publikacija). Agresor je potpuno spalio Orijentalni institut, uključujući arhiv i biblioteku, uništio gotovo sve objekte na kojima su održane XIV Olimpijske igre 1984, te višestoljetno Jevrejsko groblje pretvorio u uporište sa kojeg je danonoćno ubijao civile Sarajeva u opsadi;

-      agresor je u gradovima koji su bili pod opsadom, posebno u Sarajevu, onesposobio ili iz upotrebe isključio brojne vodoopskrbne objekte i uskratio vodu, električnu energiju, gas i telefonske komunikacije. Na taj način agresor je namjerno podvrgavao civile životnim uslovima koji su trebali dovesti do njihovog potpunog ili djelimičnog fizičkog uništenja;

-      srbijansko-crnogorski agresor i njegovi kolaboracionisti nisu poštovali nikakve ratne konvencije, te su protiv civilnog stanovništva koristili metode i sredstva koji su po svim meÄ‘unarodnopravnim i humanitarnim pravima i standardima zabranjeni. Tako je protiv civilnog stanovništva, stambenih, privrednih i bolničkih objekata koristio rasprskavajuću i zapaljivu municiju, hemijske otrove, kasetne bombe, snajpere i dr. Iz svih je artiljerijskih oruÄ‘a vršio granatiranje po gradovima, naseljima i selima sa pretežno bošnjačkim stanovništvom;

-      agresor je sistematski izgladnjivao civilno stanovništvo, posebno u Sarajevu, zatim onemogućavao njihovo liječenje i epidemiološku zaštitu, te onemogućavao UNHCR-u i drugim meÄ‘unarodnim i lokalnim humanitarnim organizacijama da isporučuju hranu i lijekove. TakoÄ‘er, u okupiranim mjestima u kojima je ostao manji broj Bošnjaka i Hrvata agresor ih je otpuštao sa posla, izbacivao iz stanova, uz prethodno prisilno potpisivanje da se odriču svoje cjelokupne imovine, uskraćivao im socijalnu i medicinsku zaštitu i drugo;

-      u agresiji na Republiku Bosnu i Hercegovinu agresor je posebno koristio opsadni način ratovanja i neselektivno i nesrazmjerno korištenje sile, što je karakteristično za Sarajevo, Goražde, Žepu, Srebrenicu, Bihać i druga mjesta u opsadi.