Bitna karika svakog genocida je njegovo negiranje

Bitna karika svakog genocida je njegovo negiranje
Generalna skupština UN-a je svojom rezolucijom 96 (I) od 11. decembra 1946. godine, po meÄ‘unarodnom pravu, genocid proglasila zločinom osuÄ‘enim od civilizovanog svijeta, te da je on (genocid) u suprotnosti sa duhom i ciljevima UN-a. Pojam genocida je definisan u Konveniciji o sprečavanju i kažnjavanju zločina koju je Opća skupština UN-a prihvatila 9. decembra 1948. U Rimskom statutu MeÄ‘unarodnog kaznenog suda (ICC) genocid se definiše kao djelo počinjeno sa namjerom da se u cjelosti ili djelimično uništi jedna nacionalna, etnička, rasna ili vjerska grupa. Bitna karika nakon svakog počinjenog genocida je njegovo negiranje, tako da je Gregory H. Stanton, predsjednik Genocide Watcha negiranje svrstao u jednu od osam etapa razvoja svakog genocida. Negiranje ili poricanje genocida u najširem smislu te riječi, po definicijama Guentera Lewyija, profesora sa Univerziteta Massachusetts, označava nastojanje da se ospori postojanje genocida ili da se neki dogaÄ‘aj protumači na način kojim mu se oduzima ovo obilježje. To podrazumijevanja situacije kada postoji univerzalni konsenzus o tome šta genocid predstavlja. Tada se poricanje genocida smatra neprihvatljivim historijskim revizionizmom.
Motivi poricanja genocida.
NajčešÄ‡i motivi poricanja genocida su ideologija i politika, odnosno trud da se pojedinci, organizacije, a u nekim slučajevima države i nacije, oslobode odgovornosti, a samim tim i moralno-političkih posljedica vlastitog učešÄ‡a u genocidu. Za razliku od samog čina genocida, meÄ‘unarodno krivično pravo ne smatra krivičnim djelom negiranje genocida. Evropska komisija je 2001. godine, u nastojanju da iskorijeni poricanje genocida, predložila da se zabrana negiranja genocida uvede kao krivično djelo u okviru općeevropskog zakona o suzbijanju rasizma, meÄ‘utim veliki broj država članica se usprotivilo pravdajući to kao “suzbijanje slobode govora”.
U Bosni i Hercegovini, samo djelo genocida je kažnjivo, dok negiranje genocida nije. Krivični zakon Federacije Bosne i Hercegovine reguliše pitanje negiranja genocida i sankcioniše ga, dok u drugom entitetu - Republici Srpskoj to nije slučaj.  Svako negiranje genocida mora biti kažnjeno, bez obzira o kojoj zemlji se radi, jer je negiranje masovnih zločina prvi korak ka činjenju novih.
Kada je u pitanju „bosanski genocid“, kako se često spominje u literaturi koja izučava genocide u svijetu i direktno negiranje genocida u Srebrenici, Velika Britanija je 2015. godine pokrenula inicijativu da se u Vijeću sigurnosti UN-a usvoji rezolucija koja bi osuÄ‘ivala genocid u Srebrenici. MeÄ‘utim, ona nije usvojena zbog uloženog veta Ruske Federacije. Stalni predstavnik Rusije u UN-u Vitalij ÄŒurkin je tada naveo da je rezolucija „ispolitizirana“ i „ne doprinosi pomirenju“. Podršku je dobio od predstavnika Srbije i Republike Srpske čiji je predsjednik Milorad Dodik rezoluciju nazvao „antisrpskom i onom koja ne doprinosi pomirenju“. Uslijedile su reakcije poput Alison Smith, direktorice MeÄ‘unarodnog krivičnog odjela pravde u udruženju „No Peace Without Justice“, koja je kazala da je „ruski veto na rezuluciju začuÄ‘ujući i negirati to u ime neke jednakosti meÄ‘u žrtvama vrijeÄ‘a sjećanja onima koji su umrli i na patnje onih koji su ostali iza njih“.
Ipak, zbog neusvajanja rezolucije, na nivou Evropske unije ni danas ne postoje krivične sankcije protiv negiranja genocida u Srebrenici, dok je državama otvorena opcija da regulišu svoja nacionalna zakonodavstva. S tim da se mora znati kako se neće na osnovu samog čina javnog negiranja genocida odmah pokrenuti postupak protiv počinioca.
IGK