Iako je sudio pojedincu, Haški tribunal se bavio ovim pitanjem, jer je Br?anin optužen za teške povrede Ženevskih konvencija iz 1949. 

Da bi neko bio osu?en za ovo krivi?no djelo, mora se (za razliku od, recimo, zlo?ina protiv ?ovje?nosti) dokazati da je ?inio zlo?ine u okviru me?unarodnog oružanog sukoba.

Tužilaštvo je u prvim slu?ajevima (Duško Tadi?, ?elebi?i, Goran Jelisi?, itd.) dizalo optužnice za “teške povrede”, a kasnije je prestalo s tom praksom da bi, kako su kazali, postupci bili kra?i.
Svejedno, postoji dovoljno presuda za “teške povrede” iz prvih godina Tribunala a jedna od njih je Br?aninu.

Br?anin je, optužen u vezi sa zlo?inima koje su snage bosanskih Srba po?inile u 13 op?ina u sastavu Autonomne regije Krajina, od aprila do decembra 1992. godine. (R. B. je ina?e bio predsjednik AR Krajine.)
Primjenjuju?i pravni standard (test op?e kontrole) koji je definisalo Žalbeno vije?e u predmetu Tadi?, Pretresno vije?e u sastavu Carmel Agius (predsjedavaju?i, Malta), Ivana Janu (?eška) i Chikako Taya (Japan) utvrdilo je u prvostepenoj presudi Br?aninu postojanje me?unarodnog oružanog sukoba u BiH izme?u BiH i SRJ.

Utvr?uju?i visok stepen materijalno-logisti?ke zavisnosti Vojske RS-a u odnosu na Vojsku Jugoslavije, Vije?e se poziva na ?itav niz dokumenata (nare?enja, depeša, izvještaja i zapisnika), kao što su:

1. Dopis 18/5–27 komande 1. krajiškog korpusa od 5. avgusta 1992. u kojem se „upozorava na potrebu rigorozne štednje municije i goriva, jer su rezerve ovih sredstava minimalne, izvori snadbijevanja ograni?eni i nalaze se u SRJ“.
2. Depeša 1. krajiškog korpusa br. 18/5–29 od 14. septembra 1992. u kojoj se navodi da je stanje u pogledu rezervi municije u 14. logisti?koj bazi kriti?no.
3. Nare?enje br. 16/28 od 9. marta 1993. u vezi sa sve ve?im teško?ama s kojima se suo?ava VRS prilikom osiguravanja materijalne podrške za svoje trupe.
4. Nare?enje br. 18/1–28 od 9. jula 1992. koje je izdao pomo?nik komandanta za pozadinu u vezi s prevozom materijalno-tehni?kih sredstava iz Beograda u Banjaluku.
5. Dnevni pozadinski izvještaj 1. krajiškog korpusa br. 16/1–1 upu?en Generalštabu VRS-a od 1. januara 1993. u kojem se izvještava da je upu?eno 29 kamiona s prikolicama za prevoz materijalno-tehni?kih sredstava iz SRJ u skladu s planom „Izvor 3“.
6. Izvještaj komande 1. krajiškog korpusa u vezi s odobrenjem za transfer 225 tona municije (pored 220 tona koje je trebalo prebaciti kasnije) VRS-u iz Generalštaba Vojske SRJ 13. septembra 1993.
7. Izvještaj generalnog sekretara UN-a od 3. decembra 1993. u kojem se navodi da „snage bosanskih Srba navodno i dalje primaju zalihe i podršku od elemenata iz SRJ“.

Dalje, u ovoj presudi izložen je ?itav niz dokaza o finansijskoj i kadrovskoj podršci SRJ snagama bosanskih Srba:

1. „Regulisanje statusa aktivnih vojnih lica i gra?anskih lica“, dokument komande 5. korpusa JNA u vezi sa odlukom Predsjedništva SFRJ od 5. maja 1992. godine u kojem stoji da pripadnici JNA koji ostaju na teritoriji BiH ili se upu?uju na tu teritoriju zadržavaju ista prava kao i ostali pripadnici JNA.
2. Cirkularni dopis Generalštaba VRS-a od 10. juna 1992. svim jedinicama u kojem se pripadnicima VRS-a daju op?enita objašnjenja u pogledu prava i statusa aktivnih vojnih lica koja privremeno služe izvan svojih mjesta službe i navodi da ?e Personalna uprava Saveznog sekretarijata za narodnu odbranu ispla?ivati plate ljudstvu koje je upu?eno neposredno iz beogradskih garnizona, dok ?e rezervne (i penzionisane) starješine dobivati naknadu u skladu s uputstvima o isplati rezervnih vojnika angažovanih u službu u Oružanim snagama SRJ u uslovima neposredne ratne opasnosti.
3. Izvještaj komande 1. krajiškog korpusa „Analiza aktivnosti po elementima borbene gotovosti u 1992. godini“ (str. 13): „Svim institucijama vojske SRJ dati do znanja da nam ne upu?uju kadrove koji ?e po raznim osnovama posle 2–3 meseca i ulaska u posao napustiti vojsku RS.“
4. Izvještaj Centralne informativne agencije (CIA) „Balkanska ratišta“, aneks 24, str. 274, gdje stoji da je „zahvaljuju?i toj strukturi, u kojoj bivši profesionalni oficiri JNA popunjavaju najvažnija mjesta u vojsci, posebno na štabnim i tehni?kim funkcijama, VRS snažna, žilava i efikasna sila na strateškom i operativnom nivou.“
Nakon što je utvrdilo materijalno-logisti?ku zavisnost, Vije?e se posvetilo i drugom kriteriju iz testa op?e kontrole: u?eš?u SRJ u organizovanju, koordinaciji ili planiranju vojnih aktivnosti.

Glavni cilj Beograda da svi Srbi žive u jednoj državi

Vije?e je zaklju?ilo da je od 1991. pa nadalje glavni cilj SDS-a, kao i vlasti u Beogradu, bio da se SRJ o?uva kao država i da se osigura da svi Srbi žive u jednoj državi. 

O?ekivalo se, kaže Vije?e, da ?e otcjepljenje BiH dovesti do posljedica po SFRJ i bosanske Srbi, koji bi se time našli u poziciji manjine i bez jedinstvene teritorije povezane sa Srbijom.

Pretresno vije?e se uvjerilo da je u mjesecima prije rata, rukovodstvo u Beogradu vršilo pripreme u vezi sa organizacijom, koordinacijom i op?im planiranjem vojnih aktivnosti vojske bosanskih Srba.

Vije?e se poziva na nare?enje koje je Slobodan Miloševi? izdao 5. decembra 1991. godine, a po kojem su svi vojnici JNA koji su bili rodom iz BiH morali biti premješteni u BiH, a svi koji su se nalazili u BiH, a bili su rodom iz drugih republika, morali su biti premješteni van BiH.

O sastanku koji je 5. decembra 1991. održao sa Miloševi?em, Borisav Jovi?, tadašnji predsjednik Predsjedništva SFRJ, u svojoj knjizi „Poslednji dani SFRJ“ zabilježio je sljede?i citat, na koji upu?uje Pretresno vije?e u predmetu Br?anin, a koji se u cijelosti navodi u prvostepenoj presudi u predmetu ?elebi?i:
“Kada Bosna i Hercegovina postane me?unarodno priznata, JNA ?e biti proglašena stranom vojskom i zahteva?e se njeno povla?enje što je nemogu?e izbe?i. U toj situaciji srpsko stanovništvo u Bosni i Hercegovini, koje nije stvorilo svoje paravojne jedinice, osta?e nezašti?eno i ugroženo.

Sloba smatra da treba blagovremeno da povu?emo iz JNA u BiH sve gra?ane Srbije i Crne Gore, a da tamo prekomandujemo iz JNA gra?ane Bosne i Hercegovine, kako bi u trenutku me?unarodnog priznanja, izbegli opšti haos šetanjem vojske iz jednog u drugi kraj zemlje. To ?e stvoriti i mogu?nost srpskom rukovodstvu u Bosni i Hercegovini i da preuzme komandu nad srpskim delom JNA.” (?elebi?i, paragraf 218.)

Vije?e se poziva i na još jednu Jovi?evu bilješku, iz iste knjige, u kojoj je re?eno da je general Kadijevi? 25. decembra 1991. izvijestio Miloševi?a i Jovi?a da je završeno 90% navedenih premještaja.

Pozivaju?i se na ?itav niz presretnutih razgovora (izme?u Karadži?a i Miloševi?a, te Karadžila i drugih predstavnika bosanskih Srba, uklju?uju?i i Br?anina) — Pretresno vije?e je zaklju?ilo da je “tokom cijele 1991. godine i po?etkom 1992., rukovodstvo bosanskih Srba [je] komuniciralo s rukovodstvom SFRJ u pogledu strateške politike u slu?aju da BiH postane nezavisna.“ (paragraf 151.)
Vije?e je zaklju?ilo da su težnje i ciljevi VRS-a i SRJ bili isti: proširenje teritorije koja ?e biti u sastavu srpske BiH i onemogu?avanje njene integracije u nezavisnu BiH.

Uzimaju?i u obzir ?injenicu da preobrazba JNA u VRS nije dovela ni do kakvih bitnijih promjena u vojnim ciljevima i strategiji, te da „vojne operacije JNA koje su pod komandom Beograda zapo?ele prije 19. maja 1992. nisu odmah obustavljene i isti elementi VJ su i dalje bili neposredno angažovani u njima“ — Vije?e zaklju?uje:
Pretresno vije?e je stoga uvjereno da su mjere koje su preduzete da se osnuje VRS bile samo trik da bi se izbjegle potencijalne optužbe da SRJ interveniše u oružanom sukobu koji se odvija na teritoriji BiH i da bi se utišali zahtjevi me?unarodne zajednice za obustavu svakog u?eš?a u tom sukobu. (Pretresno vije?e u predmetu Br?anin, paragraf 151.)

Pored svih onih dokaza iz predmeta Tadi?, Vije?e u predmetu Br?anin se pozvalo i na ?itav niz stavova koja su tijela UN-a zauzela za vrijeme trajanja rata u BiH.

a) Vije?e je podsjetilo na Rezoluciju 757 od 30. maja 1992. godine u kojoj je Vije?e sigurnosti osudilo neispunjenje zahtjeva za neodložni prekid miješanja izvana i povla?enje JNA iz BiH koje je postavio u ranijoj Rezoluciji 752 od 15. maja 1992. godine.
b) Vije?e sigurnosti je donijelo odluku da uvede trgovinske sankcije SRJ dok se ne usvoje efektivne mjere s ciljem ispunjenjenja zahtjeva iz Rezolucije 752.
c) Nadalje, Vije?e je podsjetilo da je Generalna skupština UN-a usvojila Rezoluciju A/RES/46/242 od 25. avgusta 1992. u kojoj je ponovila zahtjev za prekid miješanja izvana od strane JNA na teritoriji Bosne i Hercegovine.
d) Na koncu, izvještaj generalnog sekretara UN-a od 3. decembra 1992. jeste još jedan pokazatelj da do tog datuma nisu ispunjeni zahtjevih iz navedenih rezolucija.

Ono što je u ovom predmetu zanimljivo jeste i to da je odbrana Radoslava Br?anina nije ni pokušavala da, u žalbenom postupku, osporava zaklju?ke Pretresnog vije?a da se vodio me?unarodni sukob, te Žalbeno vije?e u ovom predmetu nije ni razmatralo to pitanje.

Autor: Haris Imamovi?