Naučna istraživanja

Agresija Srbije na RBIH Celebici

Celebici prvostepena

233. Stav Pretresnog vije}a je u potpunoj saglasnosti s onim koji je zauzela sudija McDonald u svom protivljenju ve}ini u Presudi u predmetu Tadi}. Sudija McDonald je zaklju~ila da, dokazi dokazuju da je stvaranje VRS bilo pravna fikcija. Jedine promjene koje su izvr{ene nakon rezolucije Savjeta bezbjednosti od 15. maja 1992 bile su premje{taj trupa, osnivanje Glavnog {taba VRS, promjena imena vojne organizacije i pojedina~nih jedinica, i promjena oznaka. Ostalo je isto oru`je, ista oprema, isti oficiri, isti zapovjednici, uglavnom iste trupe, isti logisti~ki centri, isti snabdjeva~i, ista infrastruktura, isti izvor pla}anja, isti ciljevi i zadatak, ista taktika, i iste akcije.264 ...bilo bi mo`da naivno ne shvatiti da stvaranje VRS, koje se podudaralo sa najavljenim povla~enjem JNA, nije bilo ni{ta drugo do lukavstvo.2

Pretresno vijeće nalazi da se sukob u Bosni i Hercegovini mora smatrati meÄ‘unarodnim oružanim sukobom tokom cijele 1992. godine. Nema nikakve sumnje da su snage izvan Bosne i Hercegovine, naročito snage Jugoslovenske narodne armije (JNA), učestvovale u neprijateljstvima u ovoj državi. Sredinom maja 1992., vlasti Savezne Republike Jugoslavije (Srbija i Crba Gora) pokušale su da stvore privid da više ne učestvuju u sukobu u Bosni i Hercegovini podjelom JNA na Vojsku Republike Srpske (VRS) i Vojsku Jugoslavije (VJ). Pretresno vijeće, meÄ‘utim, smatra da je to bio smišljen pokušaj da se zamaskira daljnja umiješanost SRJ, čija je vlada ostala snaga koja je upravljala bosanskim Srbima

223. Pored toga, ~ini se da su one snage biv{e JNA koje su pretvorene u VJ nastavile da igraju aktivnu ulogu u bosanskom sukobu. Vje{tak Tu`ila{tva, dr. Gow, svjedo~io je da je poslije 19. maja 1992, VJ doprinosila, u smislu ljudstva i materijala, sprovo|enju projekta nove srpske dr`ave u Bosni i Hercegovini. Podr`avala je VRS kada su bili potrebni dodatna podr{ka ili specijalne snage te je, zajedno sa VRS, nastavila da djeluje kao jedan organ, mada je dat {irok stepen operativnih ovla{}enja komandantu u Bosni i Hercegovini, generalu Mladi}u, ~iji su ciljevi bili da izvr{i vojni pohod ne dovode}i ulogu Beograda u pitanje. Trupe VJ su tako|e konkretno identifikovane na nizu lokacija tokom ~itavog sukoba, na primjer, u toku vazdu{nih operacija 1994. godine i u podru~ju Posavine. Dr. Gow je dalje rekao da je, iako su srpske vlasti u Beogradu izjavljivale da vi{e ne igraju aktivnu ulogu ni u sukobu, ni u smi{ljanju plana za pro{irenje teritorije pod srpskom kontrolom, te da ne u~estvuju u izvr{enju takvog plana preko VRS i VJ, njihova slu`ba bezbjednosti tako|e organizovala srpske paravojne grupe u Bosni i Hercegovini. Da je postojalo trajno u~e{}e onih elemenata JNA koji su postali VJ, tako|e je vidljivo iz naprijed navedenih poziva za potpuno povla~enje spoljnih snaga, od strane, izme|u ostalih, Savjeta bezbjednosti Generalne skup{tine i Ujedinjenih nacija.

Presuda zalbenog vijeca

^lan 2 Statuta Osu|eni `alioci potakli su tri pitanja koja se odnose na pravne uslove za primjenu ~lana 2 Statuta, koji Me|unarodnom sudu daje nadle`nost nad te{kim povredama @enevskih konvencija iz 1949. Sudska praksa Me|unarodnog suda nala`e da optu`ba mora dokazati postojanje me|unarodnog oru`anog sukoba za svako krivi~no djelo koje se tereti po ~lanu 2. Pretresno vije}e je konstatiralo da je oru`ani sukob u Bosni i Hercegovini u predmetnom periodu bio me|unarodni, budu}i da su snage bosanskih Srba koje su se borile u Bosni i Hercegovini bile pod kontrolom Savezne Republike Jugoslavije. @albeno vije}e ovime potvr|uje presudu u `albenom postupku u predmetu Tadi}, na koju se oslanja i presuda @albenog vije}a u predmetu Aleksovski, a prema kojoj optu`ba mora pokazati da je strana interveniraju}a sila imala "op{tu kontrolu" nad lokalnim snagama. @albeno vije}e je ponovilo da }e slijediti ratio decidendi svojih prethodnih odluka osim kad postoje "jaki razlozi u interesu pravde da se od njih odstupi". Ono smatra da ovdje nema razloga za odstupanje od odluke o relevantnom standardu koja je donijeta u presudi u `albenom postupku u predmetu Tadi}. @albeno vije}e je iznijelo dodatne razloge za{to je to tuma~enje ispravno, i smatra je da ~injeni~no stanje koje je u tom pogledu utvrdilo Pretresno vije}e zadovoljava postavljeni standard op{te kontrole.

50. Pretresno vijeće je došlo do zaključka, kao i ranije u predmetu Tadić, da se oružani sukob koji se u Bosni i Hercegovini odvijao nakon 19. maja 1992. može smatrati meñunarodnim sukobom zato što je SRJ i nakon 19. maja 1992. bila sila koja je vršila kontrolu nad i stajala iza oružanih snaga bosanskih Srba. Strane tvrde69 da su činjenice u osnovi ovog predmeta veoma slične činjenicama nañenim u predmetu Tadić. Kao što smo već primijetili, meñutim, opšte preispitivanje dokaza predočenih Pretresnom vijeću ne ulazi u ovaj žalbeni postupak. Dovoljno je reći da se Žalbeno vijeće uvjerilo da činjenično stanje koje je utvrdilo Pretresno vijeće ispunjava pravne preduslove postavljene u predmetu Tadić. 51. Žalbeno vijeće stoga zaključuje da Delićev žalbeni osnov br. 8, Mucićev žalbeni osnov br. 5 i Landžin žalbeni osnov br. 5 ne mogu biti prihvaćeni.

Vijesti: